پدیده تغییر اقلیم و گرم شدن بر بسیاری از جنبههای زندگی بشر تاثیر خواهد گذاشت. امروزه مشاهده میشود در هر گوشهای از جهان پدیدههای آب و هوایی نظیر سیل، خشکسالی و طوفانها افزایش یافته و به صورت تهدیدی روزمره در تولید و ذخیره مواد غذایی، منابع آب و سلامتی درآمده و همچنین سبب تحولات اقتصادی منفی و مشکلات اجتماعی شده است. در گذشته تغییرات آب و هوایی الگوی زندگی انسانها را تغییر میداد اما امروزه انسانها با فعالیتهایشان موجب تغییراتی در آب و هوای جهان شدهاند. تغییر اقلیم یکی از چالشهایی است که بشر در قرن بیست و یک با آن مواجه است و به عنوان یک تهدید بالقوه، محیطهای طبیعی و انسان ساخت را تحت تأثیر قرار میدهد. امروزه رخداد تغییر اقلیم و گرمایش جهانی ذهن همه اندیشمندان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. افزایش طول دوره رشد، افزایش دما و ذوب شدن یخهای قطب شمال و بالا آمدن تراز آبها، کاهش بارش و خشکسالیهای پیاپی و شدید، افزایش رخداد سیلاب، امواج گرمایی و کاهش امواج سرما به عنوان نشانههایی از تغییر اقلیم، موجب مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی در سراسر جهان شدهاند. در چند سال اخیر شدت تغییرات بیشتر شده است. سرعت تغییر اقلیم به دلیل مداخله بشر در اکوسیستم طبیعی به گونهای بوده است که بررسی اثرات تغییر اقلیم بر کلیه فعالیتهای بشری در محافل علمی از حساسیت خاصی برخوردار شد. در عصر حاضر تغییر اقلیم به عنوان مهمترین تهدید برای توسعه پایدار، کشاورزی و امنیت غذایی مطرح است. اصلیترین عامل موثر بر تغییر اقلیم، نظریه گلخانهای است تاکنون نظریات متعددی در خصوص عوامل موثر بر تغییر اقلیم ارائه شده است که میتوان به نظریههای چگالی انرژی خورشیدی ورودی به کره زمین و گردوغبارهای آتشفشانی اشاره نمود. ولی اصلیترین و پرطرفدارترین آنها، نظریه گلخانهای است. براساس این نظریه جو زمین دارای گازهای موسوم به گازهای گلخانهای است که توسط زمین تولید میشود. اختلاف طول موج امواج گسیل شده از خورشید با امواج ارسال شده از زمین، سبب به دام افتادن این امواج توسط گازهای گلخانهای در جو و افزایش دمای جو زمین می شود. میزان دمای جهانی در حال افزایش است، اما این بدین معنا نیست که هر منطقهای به طور یکسان تحت تأثیر قرار گرفته است. اقلیم جهان به علت افزایش غلظت گازهای گلخانهای در اتمسفر، در حال تغییر است و گرمایش جهانی در حال وقوع است. طبق گزارش هیات بینالدولتی تغییر اقلیم (، دمای سطحی زمین به دلیل انتشار گازهای IPCC) درجه سلسیوس افزایش ۳.۵ تا۱ مقدار آن ۲۱۰۰ درجه سلسیوس در طول قرن گذشته افزایش یافته . تغییر آب و هوا باعث بیثباتی در جهان خواهد شد افزایش دما بدین معنا نیست که افزایش دمای زمین و تغییر آب وهوا یکی هستند. برخی مناطق جهان گرمای بسیار زیاد و خشکسالی را تجربه میکنند؛ در حالی که مناطق دیگر شاهد سرمای نامتناسب هستند. تغییر دما شدیدترین جنبه تغییر آب و هوا محسوب نمیشود. تغییر آب و هوا باعث بیثباتی در جهان خواهد شد. این آشوبها باری بر دوش نهادهای مدنی و نظامی در جهان خواهند بود. طبق گزارش شورای ملی اطلاعات تا میلیارد انسان فشار زیادی روی منابع- به ویژه انرژی، غذا و آب خواهد گذاشت؛ کابوس ۱.۸ رشد بیسابقه اقتصادی در کنار بیش از ۲۰۲۵سال کمبود نمایان میشود، زمانی که تقاضا بر عرضه پیشی میگیرد .تغییر آب و هوا تأثیرات کوتاه مدت بیش از حدی بر روی کشورهای فقیر به ویژه در سال آینده بسیاری از کشورها در این منطقه با مشکلات آبی نظیر خشکسالی، سیل و کیفیت ناچیز آب مواجه ۱۰آفریقا و آسیا خواهد گذاشت. طی خواهند شد. کشورهای ضعیف به دلیل عدم توانایی در تحمل شوکهای ناگهانی (مانند خشکسالی) و فشارهای طولانی مدت (مانند کاهش محصول کشاورزی) دچار مشکلات فراوانی خواهند شد.
درصدی تولید برخی ۴۱-۰۱ درصدی میزان تبخیر و تعرق و کاهش ۴۱ تا ۳۱ مطالعات نشان داده است افزایش درجه حرارت، موجب بالا رفتن درجه خواهد شد. در نتیجه مناطق اطراف کمربند خشک کره زمین، که ایران، افغانستان ۴۵ از محصولات، به ویژه در عرضهای جغرافیایی پایینتر از و پاکستان و کشورهای آفریقایی را شامل میشود، دچار خشکسالی، سیل، آتشسوزی و... خواهند شد. این درحالی است که مناطق پوشیده از برف و یخ واقع در عرضهای جغرافیایی بالاتر، مانند: روسیه و اسکاندیناوی از تغییرات اقلیمی و افزایش دما، به نحو مثبت برخوردار شده و اراضی این مناطق با ذوب و از دست دادن یخ، مستعد کشاورزی و دامداری میشوند. در اثر تغییرات آب و هوایی، عرضهای جغرافیایی بالا به دلیل افزایش دما، فصل زراعی طولانیتر، تراکم گیاهان، افزایش فتوسنتز و بهبود عملکرد محصولات زراعی را تجربه خواهند کرد؛ درحالیکه در عرضهای جغرافیایی پایین، افزایش دمای هوا مشکلات و تنشهای محیطی همچون تنش خشکی را ایجاد کرده و عملکرد محصولات کشاورزی را محدود میکند. در عرضهای معتدل نیز با افزایش دما، مشکل بهاره سازی گیاهان و به دنبال آن، کاهش عملکرد آنها به وجود خواهد آمد.
به طور کلی پدیده تغییر اقلیم و گرم شدن بر بسیاری از جنبههای زندگی بشر تاثیر خواهد گذاشت. امروزه مشاهده میشود در هر گوشهای از جهان پدیدههای آب و هوایی نظیر سیل، خشکسالی و طوفانها افزایش یافته و به صورت تهدیدی روزمره در تولید و ذخیره مواد غذایی، منابع آب و سلامتی درآمده و همچنین سبب تحولات اقتصادی منفی و مشکلات اجتماعی شده است. بخشی از افزایش این پدیدهها ناشی از تغییرپذیری طبیعی اقلیمی بوده ولی بخش دیگر آن ناشی از فعالیتهای بشری است. تغییر پذیری و نوسانات غیر طبیعی دما و بارش و دیگر پارامترهای اقلیمی دارای اثرات فراوانی بر منابع آب و کشاورزی، جنگل و کاربری زمین، بهداشت، انرژی و فرایندهای انرژی است. تغییر اقلیم که در عصر حاضر به عنوان مهمترین تهدید برای توسعه پایدار مطرح است، به منابع طبیعی، محیط زیست، سلامت انسان، امنیت غذایی، فعالیتهای اقتصادی و غیره آسیب میرساند. در این راستا اهمیت روشهایی که بتواند اثرات تغییر اقلیم را هر چه بهتر پیشبینی کند در جهت برنامهریزیهای استراتژیک و امنیت منابع آب و غذایی کمک شایانی به دولتها خواهد نمود.
۲۴
اسفند
کلمات کلیدی
بایگانی
- فروردين ۱۴۰۰(۱)
- اسفند ۱۳۹۹(۱)
آخرین مطلب
پربیننده ترین مطالب
محبوب ترین مطالب
مطالب پربحثتر
نویسندگان